του Βαγγέλη Γεωργίου
Δέκα χρόνια πέρασαν από τότε που άνοιξαν οι σαμπάνιες στις πλατείες του Βουκουρεστίου τον Ιανουάριο του 2007 για να γιορτάσουν οι Ρουμάνοι την ένταξη της χώρας τους στην Ε.Ε. Για πολλούς στην Ε.Ε. η απότομη διεύρυνση της Ε.Ε. προς ανατολάς, εγκολπώνοντας πολλά κράτη μέσα σε λιγότερο από δέκα έτη, δημιούργησε ζητήματα συνοχής. Σε μια fast track επέκταση της περασμένης δεκαετίας η Ε.Ε. έθεσε σε πολλούς κατοίκους της Ε.Ε. την προβληματική «εμβάθυνση vs. διεύρυνσης». Ο Δημήτρης Χρυσοχόου, Καθηγητής Θεωρίας και Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο μιλώντας στο ΤΡΡ θεωρεί πως «σήμερα, τίθενται εκ νέου, όχι τόσο ζητήματα ευρωπαϊκής πολιτικής/στρατηγικής γύρω από μελλοντικά κύματα διεύρυνσης, παρότι υπάρχουν αρκετές υποψήφιες χώρες, όσο οι επιδράσεις της ετερογένειας που διέπει την ΕΕ για το πολιτικό της μέλλον». Ο Δημήτρης Χρυσοχόου διαπιστώνει ότι «η Ε.Ε. των 28 –ή των 27, λόγω brexit–, εγγράφεται ως ετερόκλητη, και πάντως μειούμενης εσωτερικής συνοχής, ένωση, η οποία στερείται κοινού οράματος. Τάσεις αμφισβήτησης, απόρριψης ή και απαξίωσης του ευρωπαϊκού σχεδίου δυσχεραίνουν την προοπτική ανάκτησης μιας αίσθησης συλλογικότητας, συμπόρευσης και αλληλεγγύης».
Ο κ. Χρυσοχόου επιμένει ότι παρά την διεύρυνση «οι κοινές ευρωπαϊκές αξίες –ελευθερία, δημοκρατία, κράτος δικαίου– ως αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού δημόσιου πολιτισμού, διαθέτουν την ικανότητα να γονιμοποιούν τις αντιθέσεις» που συνοδεύουν την ένταξη νέων μελών. Ωστόσο υπάρχουν και οι πιο κριτικοί στην διεύρυνση όπως ο Αριστείδης Χατζής Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο ΕΚΠΑ ο οποίος είναι πεπεισμένος ότι αυτή η γρήγορη διεύρυνση εντάσσεται στις αποτυχίες ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης «οι οποίες οφείλονται στο φιλόδοξο του ευρωπαϊκού εγχειρήματος». «Για παράδειγμα» λέει στο ΤΡΡ ο κ. Χατζής «ότι μια αποτυχία της Ευρώπης εν μέρει ήταν η είσοδος των ανατολικών χωρών που προφανώς δεν είναι τόσο συμβατές με το κεκτημένο το δημοκρατικό και φιλελεύθερο της υπόλοιπης Ευρωπαϊκή Ένωσης». Αν και το ευρωπαϊκό κεκτημένο έχει υποστεί πλήγματα τα τελευταία χρόνια, ωστόσο ίσως μια τέτοια θέση ενισχύεται από την πρόσφατη έρευνα του ευρωβαρομέτρου που καταγράφει αξιόλογη διαφοροποίηση μεταξύ των 15 παλαιότερων κρατών μελών και των νεοεισερχόμενων ανατολικοευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά την σημασία της δημοκρατίας. Ενώ το 35% των ερωτηθέντων των πρώτων έχουν σημείο αναφοράς της Ε.Ε. τον σεβασμό στη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εφαρμογή του νόμου οι πολίτες των ανατολικοευρωπαϊκών κρατών προτάσσουν το βιοτικό επίπεδο ως το μεγαλύτερο όφελος από την ένταξη στην Ε.Ε.
Ρουμανία: ένα αμφιλεγόμενο case study
Πέραν των ευρωπαϊκών και θεωρητικών συζητήσεων η κατάσταση στην Ρουμανία παρουσιάζει σοβαρές αντιφάσεις. Μιλώντας στο TPP η Αγγελική Μουζακίτη, Δρ. Ιστορίας, αποσπασμένη εκπαιδευτικός στο Λεκτοράτο Νεοελληνικών Σπουδών του Ιασίου, καταγράφει πως «από τη δεκαετία του ’90 και εξής, η ένταξη και η παραμονή στις ευρωατλαντικές δομές ήταν και είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της εξωτερικής πολιτικής της Ρουμανίας για ιστορικούς, οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Η είσοδος της Ρουμανίας πριν από 10 χρόνια στην Ε.Ε. ενίσχυσε αρχικά τις προσδοκίες και ελπίδες των Ρουμάνων για οικονομική ανάπτυξη, ευημερία και σταθερότητα. Γρήγορα, ωστόσο, οι προσδοκίες διαψεύστηκαν. Πράγματι, από το 2007 μέχρι σήμερα πολλαπλασιάστηκαν οι ξένες επενδύσεις στη χώρα, ενώ αξιοποιήθηκαν ευρωπαϊκά κονδύλια ιδίως στους τομείς της έρευνας και της εκπαίδευσης». Η ελευθερία μετακίνησης προσώπων –μετά το 2014- στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. έδωσε τη δυνατότητα σε εκατομμύρια Ρουμάνους να εγκατασταθούν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες βρίσκοντας διέξοδο στην επαγγελματική και βιοποριστική αβεβαιότητα της χώρας τους οδηγώντας όμως σε δύο οδυνηρά εθνικά και κοινωνικά φαινόμενα:
Την διαρροή μυαλών στη Δύση και το φαινόμενο των ορφανών παιδιών. Λόγω της ένταξης, η Ρουμανία «αιμορραγεί» θανάσιμα δημογραφικά χάνοντας τους πιο μορφωμένους και εκπαιδευμένους πολίτες της.
- Υπολογίζεται ότι περίπου 1.000.000 Ρουμάνοι εγκατέλειψαν την χώρα τους τοποθετώντας την Ρουμανία στην κορυφή των χωρών με την μεγαλύτερη εξωτερική μετανάστευση.
- Περίπου 3.500.000 Ρουμάνοι διαμένουν σε χώρες μέλη της Ε.Ε. Φυσικά οι χιλιάδες μητέρες και γονείς που αναγκάζονται να βρουν εργασία σε κάποια χώρα της Δυτικής Ευρώπης αφήνουν πίσω τα παιδιά τους με τους παππούδες τους για χρόνια, με μοναδικό μέσο επαφής το skype. Σημειώνεται πως η παιδική θνησιμότητα στην Ρουμανία παραμένει στα υψηλότερα επίπεδα εντός της Ε.Ε.
Μπορεί τα εμβάσματα από το εξωτερικό να βελτιώνουν κάπως την κατάσταση αλλά η Ρουμανία παραμένει η δεύτερη φτωχότερη χώρα της Ε.Ε. καθώς η σημαντική οικονομική μεγέθυνση (growth) δεν συνοδεύτηκε από ανάλογη ανάπτυξη (development). Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 40% των Ρουμάνων βρίσκεται αντιμέτωπο με το φάσμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η οικονομική ανάταση/ανάπτυξη της Ρουμανίας «σχετίζεται κυρίως με τα κέρδη των ξένων επιχειρήσεων στη Ρουμανία, καθώς ο ρουμανικός λαός, πέρα από το άνοιγμα κάποιων θέσεων εργασίας στις εταιρείες ξένων συμφερόντων, δεν καρπώθηκε τίποτα από τα κέρδη» λέει η κα Μουζακίτη. Όσον αφορά την αγροτική ανάπτυξη της Ρουμανίας, η Κοινή Αγροτική Πολιτική, όπως και σε άλλες χώρες, ξεριζώνει τους αγρότες από τις φάρμες τους επιβάλλοντας αντιαναπτυξιακές ντιρεκτίβες των Βρυξελλών (τάση για μεγαλύτερες αγροκαλλιέργειες) αδιαφορώντας για τις εγχώριες ανθρώπινες ανάγκες.
- Περίπου 1.7 εκατομμύρια μικροκαλλιεργητές έχοντας απέναντί τους πολυεθνικούς κολοσσούς όπως η Monsanto τέθηκαν εκτός κλάδου το 2010 ενώ οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις στην Ρουμανία μειώθηκαν κατά 14% από το 2003 μέχρι το 2010(στοιχεία Εurostat).
Σε ημερίδα που διοργανώθηκε στο Πανεπιστήμιο Babeș Bolyai στην πόλη Cluj-Napoca για τα 10 χρόνια από την ένταξη της Ρουμανίας στην Ε.Ε. ο Πρόεδρος της Εταιρείας Κοινωνικοοικονομικών Σπουδών, Constantin Boștină, παραδέχτηκε ότι τα τελευταία 10 χρόνια η φτώχεια αυξήθηκε στη Ρουμανία. Ωστόσο όπως αναφέρει η κα Μουζακίτη «για την οικονομική και πολιτική ελίτ, ωστόσο, της Ρουμανίας δεν τίθεται ζήτημα μη παραμονής στην ΕΕ, καθώς η ένταξη της Ρουμανίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζεται ως η ασπίδα προστασίας της χώρας ενάντια στη «ρωσική απειλή και επεκτατικότητα». Δεν τυχαίο άλλωστε ότι οι ΗΠΑ απολαμβάνουν συμπάθειας από το 75% των Ρουμάνων (Ευρωβαρόμετρο, 2016). «Ο σκεπτικισμός και προβληματισμός τους περιστρέφεται κυρίως γύρω από τον τρόπο λειτουργίας της ΕΕ και τα φαινόμενα αμφισβήτησης που εκδηλώνονται σε άλλες χώρες, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και κατ’ επέκταση συνιστούν παράγοντα ανησυχίας και ανασφάλειας για τη Ρουμανία. Αυτή άλλωστε η αντιρωσική και φιλοευρωπαϊκή στάση και πολιτική κυριάρχησε στην εκλογική καμπάνια των δύο μεγαλύτερων κομμάτων στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές(11 Δεκεμβρίου 2016)».
Πέραν των γεωπολιτικών λόγων η Ε.Ε. παραμένει ελκυστική για την ελίτ καθότι με την ένταξη ήταν αυτή που καρπώθηκε εν πολλοίς τα ευρωπαϊκά κονδύλια συντελώντας στην μειωμένη απορρόφηση τους, όπως άλλωστε συμβαίνει και στην Ελλάδα που διάφορα Ιδρύματα και εμπλεκόμενοι με ευρωπαϊκά προγράμματα ακυρώνουν εν πολλοίς τα χρηματοδοτικά πλεονεκτήματα της ένταξης εις βάρος του κοινωνικού συνόλου. Όπως έχουν δείξει και έρευνες(Valentina Dimulescu, Madalina Doroftei, 2013) η χαμηλή απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων οφείλεται στην διαφθορά των γραφειοκρατών και πολιτικών στην Ρουμανία μια κατάσταση για την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γνώριζε πολύ καλά όταν θα γινόταν η ένταξη.
- «Το μεγάλο μέρος όμως του ρουμανικού λαού» τονίζει η Ελληνίδα εκπαιδευτικός στο Ιάσιο, «όντας φτωχοποιημένο και περιθωριοποιημένο, δεν βλέπει καμία διέξοδο και καμία ελπίδα στην ΕΕ. Αυτή η απελπισία και αυτή η παραίτηση εκφράστηκε στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές με ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αποχής(της τάξεως του 60%). Αξίζει βεβαίως να σημειωθεί ότι υπάρχει πλέον έντονος προβληματισμός και ανησυχία και σε ένα μέρος της πανεπιστημιακής ελίτ».
Η ελληνική κοινότητα Ρουμανίας και η Ευρωπαϊκή Ένωση: διχασμός
Όσον αφορά τη στάση των Ελλήνων που ζουν στη Ρουμανία απέναντι στην Ελλάδα και την ΕΕ θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι υπάρχουν 15.000 περίπου Ρουμάνοι πολίτες ελληνικής καταγωγής, Έλληνες δηλαδή δεύτερης και τρίτης γενιάς και Έλληνες που μετανάστευσαν πρόσφατα στην Ρουμανία για σπουδές ή εργασία.
Η πρώτη κατηγορία των Ελλήνων, η ελληνική δηλαδή μειονότητα της Ρουμανίας, είναι πλήρως ενταγμένη στο ρουμανικό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό σύστημα, «έχει ταυτίσει τα συμφέροντά της με τα συμφέροντα του ρουμανικού κράτους και εν πολλοίς έχει υιοθετήσει το κυρίαρχο ρουμανικό αφήγημα σχετικά με την ανάγκη σταθερού προσανατολισμού της Ρουμανίας προς τη Δύση και την ΕΕ. Υπό αυτό το πρίσμα θα πρέπει να ερμηνεύσουμε και τη στάση της απέναντι στην Ελλάδα και την οικονομική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα. Θεωρεί πως η Ελλάδα θα πρέπει να κάνει τα πάντα, για να μείνει στην ΕΕ, θα πρέπει δηλαδή να κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να αποπληρώσει το χρέος της και να μπει σε τροχιά ανάπτυξης».
Όπως χαρακτηριστικά μάλιστα μας λέει η Δρ. Μουζακίτη «Όταν κάποιος τους προβάλλει ως αντεπιχείρημα το τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος που αυτό συνεπάγεται για τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού, εκείνοι προτάσσουν τη λογική του «αναγκαίου κακού». Σύμφωνα με αυτήν τη λογική, η Ελλάδα είναι, όπως και η Ρουμανία, μία αδύναμη χώρα, η οποία για οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους θα πρέπει να αναζητήσει ομπρέλα προστασίας στη Δύση και πιο συγκεκριμένα στην Ε.Ε.»
Σε αντίθεση με την παραπάνω στάση, οι Έλληνες που βρέθηκαν στην Ρουμανία πρόσφατα λόγω της οικονομικής κρίσης που ανέτρεψε την ζωή τους, «διακατέχονται από πολύ μεγαλύτερο σκεπτικισμό και προβληματισμό για το μέλλον της Ελλάδας στην Ε.Ε» σημειώνει η κα. Μουζακίτη.
Ίσως τα δέκα χρόνια της Ρουμάνικης ένταξης να είναι λίγα για να αποφασίσουν οι Ρουμάνοι αν ο καταναλωτισμός, οι αμφιλεγόμενες επιδοτήσεις και η ελευθερία μετακίνησης στο εξωτερικό -δηλαδή brain drain- αρκούν για να είναι ευχαριστημένοι. Αυτές όμως οι ωφελιμίστικες αλλά και οι απολίτικες (καλπάζουσα διαφθορά, καθηλωτική αποχή σε εκλογές) καταστάσεις θυμίζουν τα λόγια του Ρουμάνου Mitrany πως «όσο περισσότερο η ευρωπαϊκή ιδέα θα απομακρύνεται από τα καταναλωτικά ζητήματα τόσο περισσότερο θα αποδεικνύεται ο επίπλαστος χαρακτήρας της». Ο χρόνος θα δείξει και για την Ρουμανία όταν ξεπεράσει την καταναλωτική της ανάπτυξη.
Πηγή
--------------------
Γιατί οι Ρουμάνοι βγήκαν στους δρόμους;
Το μάθημα της Δημοκρατίας θα ξεκινά πάντα από την Ελλάδα και την αρχαία Αθήνα. Όμως στο μέλλον θα κάνει και μία στάση στη Ρουμανία του 2017. Θα εξηγήσει πως μία παντοδύναμη συμμαχική κυβέρνηση που κέρδισε τις εκλογές τον Δεκέμβριο του 2016 με 58% προσπάθησε να περάσει νύχτα υπουργική απόφαση που θα έκλεινε 2.000+ δικαστικές εκκρεμότητες (κυρίως) πολιτικών και θα ....
έβγαζε από τη φυλακή πάσης φύσεως εγκληματίες.
Θα περιγράψει πώς εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους, διαδηλώνοντας ειρηνικά, επιμένοντας να ακυρωθεί η απόφαση. Θα δείξει φωτογραφίες από χιλιάδες παιδιά (!) να διαδηλώνουν δίνοντας λουλούδια στους αστυνομικούς, που «ανταπέδωσαν» με καραμέλες. Και θα καταλήξει για το πώς την παραμονή της διαδήλωσης που θα έβγαζε στον δρόμο 1.000.000 πολίτες, αυτοί που έλεγαν πως «δεν θα κάνουμε πίσω» ανακοίνωσαν ένας ένας πως «είναι καλύτερα να ακυρώσουμε την απόφαση και να κλείσει το θέμα». Γιατί το 2017 οι Ρουμάνοι πολίτες μας δίδαξαν ένα σπουδαίο μάθημα Δημοκρατίας.
Η μαλθακότητα της ευημερίας…
Η Ρουμανία έχει στηρίξει τη ραγδαία της ανάπτυξη στο δίπολο «χαμηλοί
φόροι / πάταξη της διαφθοράς». Σε μία χώρα που καλπάζει οικονομικά, με
τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων να βελτιώνονται προς το καλύτερο μήνα με
τον μήνα, στις εκλογές του Δεκεμβρίου 2016 η προσέλευση στις κάλπες ήταν
μόλις 39%. «Γιατί να ψηφίσω; Τι θα αλλάξει; Κανείς δεν μπορεί να
ανακόψει την πρόοδο της χώρας» έλεγαν οι πολλοί, επηρεασμένοι από τη
μαλθακότητα της ευημερίας. Αυτή ήταν η ευκαιρία του Σοσιαλιστικού
Κόμματος για να επιστρέψει στην εξουσία με νίκη για πρώτη φορά μετά το
2000 (το 2012 συνεργάστηκε με τους φιλελεύθερους). Το πρόγραμμά του
επέμεινε στη μείωση των φόρων και τη βελτίωση της ζωής των πολλών,
τηρώντας παράλληλα τον στόχο του χαμηλού ελλείμματος και της μεγάλης
ανάπτυξης. Κράτησε πολύ χαμηλούς τόνους στα θέματα Δικαιοσύνης (δεκάδες
βουλευτές / δήμαρχοί του στη φυλακή / εκατοντάδες στελέχη του υπόδικα).
Οι πολίτες είτε απήχαν, είτε του έδωσαν την ευκαιρία, μαζί με τους
συμμάχους του (μικρό φιλελεύθερο κόμμα και ουγγρική μειονότητα).
Πρώτο πακέτο μέτρων: Ακόμη χαμηλότεροι φόροι
Μετά τις εκλογές, όλα έτρεξαν γρήγορα. Οι φόροι μειώθηκαν αμέσως και το
φιλόδοξο πρόγραμμα διακυβέρνησης του κόμματος μπήκε σε εφαρμογή. Ο
κόσμος ήταν σε γενικές γραμμές ευχαριστημένος και όλοι ανέμεναν να δουν
την υλοποίηση των δεσμεύσεων. Περίπου το 70% των τηλεοπτικών σταθμών με
μεγάλη τηλεθέαση ήταν ξεκάθαρα υπέρ.
Το μοιραίο λάθος
Ξαφνικά όμως ένα νέο θέμα προστέθηκε στον δημόσιο διάλογο. (Τυχαία;) τα
κανάλια που στήριζαν τη γραμμή της Κυβέρνησης άρχισαν να παρουσιάζουν
άπειρα ρεπορτάζ «για τις τραγικές συνθήκες στις φυλακές (100% αληθές)
και τον κίνδυνο επιβολής προστίμου στη χώρα μας εξ’ αυτού». Μετά από
μερικές μέρες προσεκτικής ανάδειξης του ζητήματος, ο υπουργός
Δικαιοσύνης παρενέβη και είπε πως θα ετοιμάσει νόμο για να αποσυμφορήσει
τις φυλακές. Γρήγορα διέρρευσε ότι στον νόμο αυτό «ουσιαστικά
προστέθηκαν διατάξεις αμνήστευσης πολιτικών με ποινικούς φακέλους (στη
Ρουμανία η διαφθορά πατάσεται ΑΛΥΠΗΤΑ), μείωσης των ποινών για πολλούς
καταδικασμένους για διαφθορά, αλλά και η ουσιαστική αμνήστευση της
«κακοδιαχείρισης ποσών ως 200.000 Lei (45.000 Ευρώ περίπου)», όπως
κατήγγειλε η αντιπολίτευση και ανεξάρτητα ΜΜΕ.
Η κυβέρνηση δεν έκανε πίσω και αποφάσισε να περάσει τη διάταξη όχι με
νόμο, αλλά με επείγουσα υπουργική απόφαση. Την πρώτη φορά που προσπάθησε
να την περάσει κατά τη διάρκεια υπουργικού συμβουλίου, ο Πρόεδρος της
χώρας εμφανίστηκε απρόσκλητος και ζήτησε να προεδρεύσει του συμβουλίου
(όπως έχει δικαίωμα), μπλοκάροντας την έγκρισή της. Για να μη συμβεί
αυτό ξανά, την Τρίτη 31.01 κατά τη διάρκεια υπουργικού συμβουλίου για
την έγκριση του προϋπολογισμού, η επείγουσα απόφαση εμφανίστηκε ξανά και
ψηφίστηκε περίπου στις 21.00, κρυφά, χωρίς ενημέρωση και ουσιαστικό
διάλογο. Την ίδια νύχτα τυπώθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Τα συμπολιτευόμενα κανάλια είπαν μπράβο, τα (λιγότερα) αντιπολιτευόμενα
ΜΜΕ ούρλιαζαν για κατάλυση της Δημοκρατίας και ακύρωσης της μάχης κατά
της διαφθοράς. Η κυβέρνηση απάντησε πως κάνουν λάθος και ότι
υπερβάλλουν. Η υπουργική απόφαση θα έμπαινε σε ισχύ σε 10 ημέρες από τη
δημοσίευσή της, ακυρώνοντας το γεγονός ότι η Ρουμανία αποτελεί πλέον
παγκόσμιο φαινόμενο επιτυχίας στην καταπολέμηση της διαφθοράς.
Στην Ελλάδα που συνήθως «όλα τα θαύματα διαρκούν 3 μέρες», ίσως κάπου
εδώ να τελείωναν όλα. Μία διαδήλωση, κάποιοι αναρχικοί, λίγη φασαρία και
«πάμε παρακάτω». Όχι όμως στη Ρουμανία…
Ο κόσμος στους δρόμους. Το χρονικό των γεγονότων.
31.01. Το βράδυ της Τρίτης, μόλις έγινε γνωστή η ψήφιση της υπουργικής
απόφασης, χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν μπροστά στο κτίριο της
Κυβέρνησης, στην Πλατεία της Νίκης (Piata Victoriei, το αντίστοιχο της
Πλατείας Συντάγματος) στο Βουκουρέστι. Το Facebook πήρε φωτιά…
01.02. Την επόμενη ημέρα η κινητοποίηση ενάντια στην απόφαση ήταν
πρωτοφανής. Ο Πρόεδρος της χώρας ζήτησε την άμεση απόσυρσή της, όπως και
οι φορείς της Δικαιοσύνης. Το βράδυ περισσότεροι από 150.000 (!)
πολίτες κατέκλυσαν την Πλατεία, με απόλυτη τάξη. Κάποιοι χουλιγκάνοι
παρείσφρυσαν στη συγκέντρωση και προσπάθησαν να δημιουργήσουν επεισόδια
με τους αστυνομικούς. Σε 15 λεπτά έφτασαν ενισχύσεις και… «που σε πονεί
και που σε σφάζει»… (η αστυνομία στη Ρουμανία δεν αστειεύεται…).
Συνολικά στη χώρα διαδήλωσαν 400.000 άνθρωποι, κατά δεκάδες χιλιάδες σε
κάθε μεγάλη πόλη, με τη θερμοκρασία στο -10!
02.02. Την Πέμπτη παρενέβησαν η Ευρωπαϊκή Ένωση (Γιουνκέρ κ.α.), οι
πρεσβευτές 6 μεγάλων χωρών με πρώτες τις ΗΠΑ και δεκάδες άλλοι θεσμικοί
στη χώρα και εκτός αυτής. Η κυβέρνηση δήλωσε ανυποχώρητη. Ο υπουργός για
τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ναι, στη Ρουμανία τις φροντίζουν, δεν
τις κυνηγούν) παραιτήθηκε. Στο Κοινοβούλιο η αντιπολίτευση κατέθεσε
πρόταση μομφής, όμως όλα αυτά δεν έλυναν το πρόβλημα. Η υπουργός
Εσωτερικών απολογήθηκε για το ότι οι χούλιγκαν έφτασαν μέσα στη
συγκέντρωση. Δεν επαναλήφθη… το βράδυ 125.000 άνθρωποι διαδήλωσαν
ειρηνικά, με ιδιαίτερη προσοχή στο να μην πειράξουν αστυνομικό. «Δεν
έχουμε κάτι μαζί σας, αλλά με την Κυβέρνηση». Στη χώρα πάνω από 300.000
βγήκαν στους δρόμους, παρά το κρύο.
03.02. Την Παρασκευή η κυβέρνηση και οι κυβερνητικοί εταίροι συνέχισαν
να υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει λόγος να αλλάξουν γνώμη. Παρά τη σιδηρά
πειθαρχία του Σοσιαλιστικού Κόμματος, βουλευτές και άλλα στελέχη άρχισαν
να παραιτούνται ή να ζητούν απόσυρση της υπουργικής απόφασης… 150.000
στο Βουκουρέστι και άλλοι 250.000 στη χώρα επέμειναν μαχητικά και
ειρηνικά. Διαδηλώσεις συμπαράστασης έγιναν και στη Σόφια, αλλά και το
Κισινάου της Μολδαβίας.
04.02. Το Σάββατο ξεκίνησε με χιλιάδες παιδιά (!) που διαδήλωσαν με τους
γονείς τους σε διάφορες πόλεις. Έδωσαν λουλούδια στους αστυνομικούς και
αυτοί ανταπέδωσαν με καραμέλες. Στους δημοσιογράφους οι μικροί
διαδηλωτές είπαν «η μαμά μου μου έμαθε να μην κλέβω, το ίδιο θέλω και
από τους πολιτικούς μου». Το μήνυμα έσπαγε κόκκαλα… Το βράδυ η διαδήλωση
στο Βουκουρέστι είχε 170.000+ κόσμο, αφού νωρίτερα 15.000 «περικύκλωσαν
συμβολικά το Κοινοβούλιο». Στην Τιμισοάρα, την πατρίδα του
Πρωθυπουργού, 35.000 (!) άνθρωποι διαδήλωσαν εναντίον του. Νωρίτερα την
ίδια μέρα αυξήθηκε ο αριθμός των Σοσιαλιστών που ζητούσαν να αποσυρθεί η
υπουργική απόφαση, ενώ μία σκληροπυρηνική υπουργός (κατηγορούμενη και
αυτή για διαφθορά) πρότεινε να οργανωθούν αντιδιαδηλώσεις. Ο Πρόεδρος
του κόμματος παρενέβη το απόγευμα, εξήγησε ότι «δε μου επιτρέπει η
συνείδησή μου να αφήσω να γίνουν αντιδιαδηλώσεις, θα κτυπηθούν αδέλφια
μεταξύ τους» και ουσιαστικά είπε ότι το θέμα θα κλείσει. Λίγο αργότερα, ο
Πρωθυπουργός Sorin Grindeanu ανακοίνωνε την ακύρωση της υπουργικής
απόφασης. Κάποιοι είπαν ότι η υποχώρηση έγινε για να προληφθεί η
διαδήλωση του 1.000.000 ανθρώπων που ετοιμαζόταν την Κυριακή…
Οι πολιτικοί πήγαν να αλλάξουν τον νόμο προς όφελός τους – Οι πολίτες τους σταμάτησαν
Στη Ρουμανία του 2017 μία παντοδύναμη κυβέρνηση ηττήθηκε από τη δύναμη
των πολιτών και τις ογκώδεις, καθημερινές, ειρηνικές διαδηλώσεις.
· Δεν άνοιξε μύτη, δεν προκλήθηκε καμία ζημιά
· Όλες οι διαδηλώσεις ήταν φρουρούμενες από την Αστυνομία, χωρίς αυτό φυσικά να εμποδίσει τη μαχητικότητά τους
· Ομάδες εθελοντών διαδηλωτών καθάριζαν τους δρόμους (!) μετά από κάθε διαδήλωση
· Όσοι πολιτικοί ήθελαν την εφαρμογή του νόμου προτίμησαν να υποχωρήσουν απέναντι στην τεράστια λαϊκή δυσαρέσκεια
Στο παρελθόν οι ίδιοι οι Ρουμάνοι περιέγραφαν τους εαυτούς τους ως
απαθείς και αδιάφοροι. Το 2017 απέδειξαν ότι όχι μόνο έχουν άποψη, αλλά
και προφύλαξαν την πρόοδο της χώρας τους με μαχητικότητα, διάλεξαν την
εφαρμογή της Δικαιοσύνης ως την πρώτη προτεραιότητα για κάθε πολίτη και
αγωνίστηκαν με τα μέσα που διαθέτουν για να εμποδίσουν την κυβέρνηση.
Αξίζουν τα συγχαρητήριά μας!
ilias@more-group.eu
* Τα παιδιά διαδηλώνουν με λουλούδια
** Φωτογραφίες από τις διαδηλώσεις (ούτε ένας με κράνος… ούτε ένας με σκοπό να κάνει κακό)
Πηγή: www.hotnews.ro
ΥΓ.1. Μετά από όλα αυτά, η κυβέρνηση αναμένεται να επικεντρωθεί στην
υλοποίηση του προγράμματός της. Μόνο με ακόμη καλύτερα οικονομικά
αποτελέσματα και ακόμη πιο γρήγορη απορρόφηση Ευρωπαϊκών κονδυλίων
περιμένουν «ο κόσμος να ξεχάσει». Η οικονομία θα συνεχίσει να ανεβαίνει.
ΥΓ.2. Είχαμε την τύχη μαζί με τον αδερφό μου Γρηγόρη να παρακολουθήσουμε
τις εξελίξεις και τις διαδηλώσεις από πολύ κοντά, το γραφείο μας απέχει
50 μέτρα από την Πλατεία Νίκης του Βουκουρεστίου.
Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης είναι διευθύνων σύμβουλος της MORE, Πρόεδρος
του Ρουμανικού Συνδέσμου Βιομάζας και Βιοαερίου, Αντιπρόεδρος της
«Ρουμανικής ΠΑΣΕΓΕΣ» (ProAgro) και εκλεγμένο μέλος δ.σ. του Ευρωπαϊκού
Συνδέσμου Βιομάζας (AEBIOM)
Πηγή
============================
============================
https://www.facebook.com/nikos.rigas.98/posts/1320972504591991
Μια διδακτική ιστορία από τη Ρουμανία
ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ ΑΠΟ ΦΙΛΟΥΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Προκόπης Μπίχτας
Η επιτυχημένη στροφή σε εθνικό νόμισμα συνδυάζεται με κατάργηση των μνημονίων, μονομερή, ολική διαγραφή του χρέους, εθνικοποίηση των τραπεζών, πλήρη σεισάχθεια.
Αυτό που θέλουν ο Σόιμπλε και τα ντόπια τσιράκια του, είναι ολοσχερής καταστροφή.Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ρουμανία. Από το 1981 μέχρι σήμερα, μόνο δάνεια. Από το 1991 μέχρι σήμερα, μόνο μνημόνια (9).
Την άνοιξη του 1981 το Βουκουρέστι βρέθηκε ξαφνικά σε κρίση ρευστότητας – αποτέλεσμα του πανικού που προκάλεσαν στις δυτικές τράπεζες η αδυναμία της πολωνικής κυβέρνησης να επιβληθεί στους δικούς της εργάτες και η ανάδυση του ανεξάρτητου συνδικάτου «Αλληλεγγύη» μέσα από το απεργιακό ξέσπασμα του προηγούμενου καλοκαιριού.
Υστερα από έντονες ζυμώσεις στους κόλπους του ΔΝΤ, στις 15 Ιουνίου ανακοινώθηκε η επίτευξη συμφωνίας για τη χρηματοδότηση της ρουμανικής οικονομίας με δάνεια 1,3 δισ. Δολαρίων (τεράστιο ποσό για μια οικονομία που ο – έτσι κι αλλοιώς ανεπαρκής αγροτικός τομέας – επιδοτούσε τον, επίσης ανεπαρκή και στρεβλό, βιομηχανικό), αποπληρωτέα σε 3-7 χρόνια, με τόκο 6,25-13,5%, ανάλογα με την προέλευση των χρημάτων.
Από τη μεταγενέστερη επίσημη ιστορία του ΔΝΤ πληροφορούμαστε πως ο Βρετανός αντιπρόσωπος είχε προβάλει σφοδρές αντιρρήσεις, θεωρώντας το ρουμανικό χρέος ΜΗ ΒΙΩΣΙΜΟ, η τελική όμως απόφαση πάρθηκε ομόφωνα (Boughton 2001, σ. 322).
Σύμφωνα με το Associated Press (15.6.81), η δανειοδότηση συνοδευόταν από τους συνήθεις όρους: «Η ρουμανική κυβέρνηση υποσχέθηκε να αυξήσει τις τιμές και να περιορίσει την κατανάλωση».
Τα πρώτα μέτρα θεσπίστηκαν τον Οκτώβριο και απέβλεπαν στον περιορισμό της κατανάλωσης, με σκοπό την εξασφάλιση αποθεμάτων προς εξαγωγή και διασφάλιση του συναλλάγματος πουαπαιτούνταν για την αποπληρωμή των δανείων.
Για πρώτη φορά μετά το 1953 επιβλήθηκε δελτίο για την προμήθεια μιας σειράς από βασικά είδη διατροφής (ψωμί, λάδι, ζάχαρη, κρέας), με ταυτόχρονη ποινικοποίηση της κατοχής περισσότερων τροφίμων απ’ όσα απαιτούνταν για την οικογενειακή κατανάλωση ενός μήνα.
Εξίσου αυστηροί περιορισμοί επιβλήθηκαν στην κατανάλωση ενέργειας: δελτίο 30 λίτρων βενζίνης τον μήνα ανά Ι.Χ., απαγόρευση της θέρμανσης πάνω από 14ο C και παροχή ζεστού νερού στα διαμερίσματα μία μόνο ημέρα την εβδομάδα, προκειμένου τα διαθέσιμα καύσιμα να διοχετευτούν στην παραγωγή εξαγώγιμων βιομηχανικών προϊόντων.
Καταργήθηκαν, τέλος, οι αγορές με δόσεις (πλην διαμερισμάτων και Ι.Χ.), διαλύθηκαν τα «ταμεία αλληλοβοήθειας» που συνέδραμαν τους συνταξιούχους σε περίπτωση ασθένειας ή θανάτου κι απαγορεύτηκαν ουσιαστικά τα ταξίδια στο εξωτερικό.
Το πιο ευαίσθητο ζήτημα ήταν, φυσικά, οι περιορισμοί της διατροφής.
Η, τότε, κυβέρνηση προσπάθησε να τους δικαιολογήσει με τη διαπίστωση πως οι υπήκοοί του είχαν… παχύνει υπερβολικά και χρειάζονταν «επιστημονική» αναγκαστική δίαιτα:
«Εχουμε φτάσει σε μια κατανάλωση θερμίδων ανά κάτοικο που ξεπερνά εκείνην ορισμένων αναπτυγμένων χωρών», διακήρυξε χαρακτηριστικά σε ομιλία του στη Βραΐλα, που δημοσιεύτηκε στο επίσημο όργανο του ΚΚΡ («Scînteia», 3.11.1981).
«Η κατανάλωσή μας είναι λοιπόν καλή και, για να το πούμε καθαρά, αυτό φαίνεται μεταξύ του πληθυσμού. Πολλοί πάχυναν πάνω από το αναγκαίο! Τις τελευταίες μέρες ίδρυσα μια κρατική και κομματική επιτροπή ειδημόνων, η οποία με βάση τις νόρμες και τη διεθνή εμπειρία -λαμβάνοντας όμως υπόψη την ιδιαιτερότητα του ρουμανικού λαού- πρέπει να καταρτίσει ένα πρόγραμμα κατανάλωσης με την καλύτερη δυνατή δομή και να καθορίσει τι είναι φυσιολογικό να καταναλώνει ένας κάτοικος και σε ποιες ποσότητες. Λαμβάνοντας υπόψη τη σύσταση των τροφίμων και την ιδιαιτερότητα των δραστηριοτήτων, πρέπει να προσπαθήσουμε να εξασφαλίσουμε ό,τι είναι αναγκαίο για τη σωματική υγεία των ανθρώπων και ταυτόχρονα να καταπολεμήσουμε την παχυσαρκία. Πρέπει να εμποδίσουμε μια κατανάλωση που αρρωσταίνει τον πληθυσμό. […] Θέλουμε να υλοποιήσουμε ένα επιστημονικό πρόγραμμα διατροφής, το οποίο θα εφαρμοστεί βέβαια από κάθε πολίτη. Πρέπει να καταφέρουμε ώστε κάθε πολίτης να φροντίζει τον εαυτό του, να έχει δηλαδή συνείδηση τι του είναι χρήσιμο, τι πρέπει να κάνει για να έχουμε ένα λαό υγιή, όχι μόνο σωματικά αλλά και διανοητικά».
Από το ΔΝΤ, τα μέτρα αυτά κρίθηκαν ωστόσο ανεπαρκή και τον Νοέμβριο του 1981 διέκοψε την καταβολή των δόσεων του δανείου, απαιτώντας δραστικότερες παρεμβάσεις.
Τον Δεκέμβριο ανακοινώθηκε έτσι αύξηση στις τιμές των καταναλωτικών ειδών κατά 35%, του ρεύματος 30% και του φυσικού αερίου 150%, ειδικό δε διάταγμα ποινικοποίησε την αδικαιολόγητη απουσία από την εργασία.
Από την άλλη, το Βουκουρέστι κήρυξε στάση πληρωμών στις ξένες τράπεζες μέχρι να συμφωνηθεί κάποια βιώσιμη αναδιάρθρωση του χρέους.
Ικανοποιημένο από τα νέα μέτρα, το ΔΝΤ επανέλαβε τη χορήγηση των δόσεων τον Ιούνιο, ενώ το εξωτερικό χρέος της Ρουμανίας είχε εκτοξευτεί πια στα 13 δισ. δολάρια.
Αποφασισμένος να ξεμπερδέψει μια και καλή απ’ αυτόν τον φαύλο κύκλο, ο Τσαουσέσκου ανακοίνωσε στις 16 Δεκεμβρίου 1982 την απόφαση της κομματικής ηγεσίας για ολοσχερή αποπληρωμή του χρέους μέχρι το 1990.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ρουμανική κοινωνία υποβλήθηκε σε μια θεραπεία-σοκ που υποβάθμισε τη ζωή των περισσότερων πολιτών σε τριτοκοσμικά επίπεδα.
Αιχμή των νέων μέτρων υπήρξε η ριζική αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων με νόμους και διατάγματα που θεσπίστηκαν το 1983: κατάργηση του εγγυημένου μισθού και σύνδεση ενός μέρους των αμοιβών με την επίτευξη των πλάνων παραγωγής ανά επιχείρηση και εργασιακό κλάδο· υποχρέωση παραμονής κάθε εργαζόμενου στην ίδια δουλειά τουλάχιστον για μία πενταετία, με προσωρινή παρακράτηση ενός μέρους του μισθού του εν είδει εγγύησης· αναγκαστικές μετατάξεις του πλεονάζοντος δυναμικού, με συνακόλουθη «προσαρμογή» των αμοιβών του κ.ο.κ.
Στόχος των νέων μέτρων, σύμφωνα με σχετική απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΡ (24.3.1983), ήταν ο διπλασιασμός της παραγωγικότητας μέσα σε μια διετία.
Από την κρατική προπαγάνδα, οι αλλαγές αυτές χαιρετίστηκαν ως «κατάργηση της μισθωτής εργασίας» και μετάβαση από τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» στο ιδανικό κομμουνιστικό σύστημα των ελεύθερα συνεταιρισμένων παραγωγών” (Berindei – Colas 1984, σ. 44).
Στην πραγματικότητα, το νέο σύστημα επέφερε δραστικές μειώσεις μισθών μέχρι και 50%. Η παραγωγικότητα διπλασιάστηκε, όχι όμως με αύξηση της παραγωγής αλλά με ξεζούμισμα των εργαζομένων.
Φυσικά δεν ήταν όλοι δυσαρεστημένοι απ’ αυτή την τροπή: «Ενας δυτικός τραπεζίτης σκέφτεται πως η κυβερνητική στρατηγική μπορεί να αποδώσει», πληροφορούσαν διακριτικά το κοινό τους οι «Financial Times» (19.5.1987), «αν και με σημαντικό ανθρώπινο και κοινωνικό κόστος».
Αυτές οι περικοπές δεν έπλητταν εξίσου τους πάντες αλλά εμπεριείχαν μιαν ανομολόγητη ταξική διαφοροποίηση.
Ορισμένες επαγγελματικές κατηγορίες εξαιρέθηκαν από το νέο μισθολόγιο(επισιτισμός, υπηρεσίες ασφαλείας κ.λπ.), ενώ η αρχική επιβολή δελτίου στα τρόφιμα δεν αφορούσε την πρωτεύουσα – βιτρίνα, αλλά και αχίλλειο πτέρνα του καθεστώτος.
Το αποκορύφωμα της λιτότητας ήρθε με την επιβολή νέων περιορισμών στην κατανάλωση.
Στις 11.11.1987 νέο διάταγμα απαγόρευσε, τέλος, τον ηλεκτροφωτισμό των δημόσιων ή κοινόχρηστων χώρων και τη λειτουργία ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, θεσπίζοντας ταυτόχρονα εξαιρετικά χαμηλά όρια οικιακής κατανάλωσης ρεύματος (15-22 κιλοβατώρες τον μήνα για τις αστικές γκαρσονιέρες, 20-30 για τα δυάρια κ.ο.κ., με ακόμη μικρότερα πλαφόν για τα αγροτικά ακίνητα).
Οι παραβάτες θα πλήρωναν την πρώτη φορά πενταπλάσιο λογαριασμό και τη δεύτερη δεκαπλάσιο, ενώ την τρίτη θα στερούνταν οριστικά την παροχή ηλεκτρικού («Το Ποντίκι», 27.11.1987, σ. 24).
Τελικό προϊόν αυτών των αντιλαϊκών μέτρων υπήρξε, όντως, η ολοσχερής αποπληρωμή του δημόσιου χρέους της Ρουμανίας μέσα στις προαποφασισμένες προθεσμίες.
Η είδηση ανακοινώθηκε με κάθε επισημότητα στις 14 Απριλίου 1989 από τον ίδιο τον Τσαουσέσκου προς την ολομέλεια της Κ.Ε.
Τον Σεπτέμβριο του 1990 η σοσιαλφιλελεύθερη κυβέρνηση του FSN που βγήκε από τις πρώτες πολυκομματικές κάλπες προσέφυγε με τη σειρά της στο Ταμείο, ζητώντας πιστωτική γραμμή για να εφαρμόσει τις δικές της μεταρρυθμίσεις στην κατεύθυνση μιας οικονομίας της αγοράς.
Τον Μάρτιο του 1991 υπογράφηκε το πρώτο μνημόνιο και ακολούθησαν μέχρι σήμερα άλλα εννιά, δίχως να φανεί το παραμικρό φως στον ορίζοντα…
Μια διδακτική ιστορία από τη Ρουμανία
ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ ΑΠΟ ΦΙΛΟΥΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Προκόπης Μπίχτας
Η επιτυχημένη στροφή σε εθνικό νόμισμα συνδυάζεται με κατάργηση των μνημονίων, μονομερή, ολική διαγραφή του χρέους, εθνικοποίηση των τραπεζών, πλήρη σεισάχθεια.
Αυτό που θέλουν ο Σόιμπλε και τα ντόπια τσιράκια του, είναι ολοσχερής καταστροφή.Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ρουμανία. Από το 1981 μέχρι σήμερα, μόνο δάνεια. Από το 1991 μέχρι σήμερα, μόνο μνημόνια (9).
Την άνοιξη του 1981 το Βουκουρέστι βρέθηκε ξαφνικά σε κρίση ρευστότητας – αποτέλεσμα του πανικού που προκάλεσαν στις δυτικές τράπεζες η αδυναμία της πολωνικής κυβέρνησης να επιβληθεί στους δικούς της εργάτες και η ανάδυση του ανεξάρτητου συνδικάτου «Αλληλεγγύη» μέσα από το απεργιακό ξέσπασμα του προηγούμενου καλοκαιριού.
Υστερα από έντονες ζυμώσεις στους κόλπους του ΔΝΤ, στις 15 Ιουνίου ανακοινώθηκε η επίτευξη συμφωνίας για τη χρηματοδότηση της ρουμανικής οικονομίας με δάνεια 1,3 δισ. Δολαρίων (τεράστιο ποσό για μια οικονομία που ο – έτσι κι αλλοιώς ανεπαρκής αγροτικός τομέας – επιδοτούσε τον, επίσης ανεπαρκή και στρεβλό, βιομηχανικό), αποπληρωτέα σε 3-7 χρόνια, με τόκο 6,25-13,5%, ανάλογα με την προέλευση των χρημάτων.
Από τη μεταγενέστερη επίσημη ιστορία του ΔΝΤ πληροφορούμαστε πως ο Βρετανός αντιπρόσωπος είχε προβάλει σφοδρές αντιρρήσεις, θεωρώντας το ρουμανικό χρέος ΜΗ ΒΙΩΣΙΜΟ, η τελική όμως απόφαση πάρθηκε ομόφωνα (Boughton 2001, σ. 322).
Σύμφωνα με το Associated Press (15.6.81), η δανειοδότηση συνοδευόταν από τους συνήθεις όρους: «Η ρουμανική κυβέρνηση υποσχέθηκε να αυξήσει τις τιμές και να περιορίσει την κατανάλωση».
Τα πρώτα μέτρα θεσπίστηκαν τον Οκτώβριο και απέβλεπαν στον περιορισμό της κατανάλωσης, με σκοπό την εξασφάλιση αποθεμάτων προς εξαγωγή και διασφάλιση του συναλλάγματος πουαπαιτούνταν για την αποπληρωμή των δανείων.
Για πρώτη φορά μετά το 1953 επιβλήθηκε δελτίο για την προμήθεια μιας σειράς από βασικά είδη διατροφής (ψωμί, λάδι, ζάχαρη, κρέας), με ταυτόχρονη ποινικοποίηση της κατοχής περισσότερων τροφίμων απ’ όσα απαιτούνταν για την οικογενειακή κατανάλωση ενός μήνα.
Εξίσου αυστηροί περιορισμοί επιβλήθηκαν στην κατανάλωση ενέργειας: δελτίο 30 λίτρων βενζίνης τον μήνα ανά Ι.Χ., απαγόρευση της θέρμανσης πάνω από 14ο C και παροχή ζεστού νερού στα διαμερίσματα μία μόνο ημέρα την εβδομάδα, προκειμένου τα διαθέσιμα καύσιμα να διοχετευτούν στην παραγωγή εξαγώγιμων βιομηχανικών προϊόντων.
Καταργήθηκαν, τέλος, οι αγορές με δόσεις (πλην διαμερισμάτων και Ι.Χ.), διαλύθηκαν τα «ταμεία αλληλοβοήθειας» που συνέδραμαν τους συνταξιούχους σε περίπτωση ασθένειας ή θανάτου κι απαγορεύτηκαν ουσιαστικά τα ταξίδια στο εξωτερικό.
Το πιο ευαίσθητο ζήτημα ήταν, φυσικά, οι περιορισμοί της διατροφής.
Η, τότε, κυβέρνηση προσπάθησε να τους δικαιολογήσει με τη διαπίστωση πως οι υπήκοοί του είχαν… παχύνει υπερβολικά και χρειάζονταν «επιστημονική» αναγκαστική δίαιτα:
«Εχουμε φτάσει σε μια κατανάλωση θερμίδων ανά κάτοικο που ξεπερνά εκείνην ορισμένων αναπτυγμένων χωρών», διακήρυξε χαρακτηριστικά σε ομιλία του στη Βραΐλα, που δημοσιεύτηκε στο επίσημο όργανο του ΚΚΡ («Scînteia», 3.11.1981).
«Η κατανάλωσή μας είναι λοιπόν καλή και, για να το πούμε καθαρά, αυτό φαίνεται μεταξύ του πληθυσμού. Πολλοί πάχυναν πάνω από το αναγκαίο! Τις τελευταίες μέρες ίδρυσα μια κρατική και κομματική επιτροπή ειδημόνων, η οποία με βάση τις νόρμες και τη διεθνή εμπειρία -λαμβάνοντας όμως υπόψη την ιδιαιτερότητα του ρουμανικού λαού- πρέπει να καταρτίσει ένα πρόγραμμα κατανάλωσης με την καλύτερη δυνατή δομή και να καθορίσει τι είναι φυσιολογικό να καταναλώνει ένας κάτοικος και σε ποιες ποσότητες. Λαμβάνοντας υπόψη τη σύσταση των τροφίμων και την ιδιαιτερότητα των δραστηριοτήτων, πρέπει να προσπαθήσουμε να εξασφαλίσουμε ό,τι είναι αναγκαίο για τη σωματική υγεία των ανθρώπων και ταυτόχρονα να καταπολεμήσουμε την παχυσαρκία. Πρέπει να εμποδίσουμε μια κατανάλωση που αρρωσταίνει τον πληθυσμό. […] Θέλουμε να υλοποιήσουμε ένα επιστημονικό πρόγραμμα διατροφής, το οποίο θα εφαρμοστεί βέβαια από κάθε πολίτη. Πρέπει να καταφέρουμε ώστε κάθε πολίτης να φροντίζει τον εαυτό του, να έχει δηλαδή συνείδηση τι του είναι χρήσιμο, τι πρέπει να κάνει για να έχουμε ένα λαό υγιή, όχι μόνο σωματικά αλλά και διανοητικά».
Από το ΔΝΤ, τα μέτρα αυτά κρίθηκαν ωστόσο ανεπαρκή και τον Νοέμβριο του 1981 διέκοψε την καταβολή των δόσεων του δανείου, απαιτώντας δραστικότερες παρεμβάσεις.
Τον Δεκέμβριο ανακοινώθηκε έτσι αύξηση στις τιμές των καταναλωτικών ειδών κατά 35%, του ρεύματος 30% και του φυσικού αερίου 150%, ειδικό δε διάταγμα ποινικοποίησε την αδικαιολόγητη απουσία από την εργασία.
Από την άλλη, το Βουκουρέστι κήρυξε στάση πληρωμών στις ξένες τράπεζες μέχρι να συμφωνηθεί κάποια βιώσιμη αναδιάρθρωση του χρέους.
Ικανοποιημένο από τα νέα μέτρα, το ΔΝΤ επανέλαβε τη χορήγηση των δόσεων τον Ιούνιο, ενώ το εξωτερικό χρέος της Ρουμανίας είχε εκτοξευτεί πια στα 13 δισ. δολάρια.
Αποφασισμένος να ξεμπερδέψει μια και καλή απ’ αυτόν τον φαύλο κύκλο, ο Τσαουσέσκου ανακοίνωσε στις 16 Δεκεμβρίου 1982 την απόφαση της κομματικής ηγεσίας για ολοσχερή αποπληρωμή του χρέους μέχρι το 1990.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ρουμανική κοινωνία υποβλήθηκε σε μια θεραπεία-σοκ που υποβάθμισε τη ζωή των περισσότερων πολιτών σε τριτοκοσμικά επίπεδα.
Αιχμή των νέων μέτρων υπήρξε η ριζική αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων με νόμους και διατάγματα που θεσπίστηκαν το 1983: κατάργηση του εγγυημένου μισθού και σύνδεση ενός μέρους των αμοιβών με την επίτευξη των πλάνων παραγωγής ανά επιχείρηση και εργασιακό κλάδο· υποχρέωση παραμονής κάθε εργαζόμενου στην ίδια δουλειά τουλάχιστον για μία πενταετία, με προσωρινή παρακράτηση ενός μέρους του μισθού του εν είδει εγγύησης· αναγκαστικές μετατάξεις του πλεονάζοντος δυναμικού, με συνακόλουθη «προσαρμογή» των αμοιβών του κ.ο.κ.
Στόχος των νέων μέτρων, σύμφωνα με σχετική απόφαση της Κ.Ε. του ΚΚΡ (24.3.1983), ήταν ο διπλασιασμός της παραγωγικότητας μέσα σε μια διετία.
Από την κρατική προπαγάνδα, οι αλλαγές αυτές χαιρετίστηκαν ως «κατάργηση της μισθωτής εργασίας» και μετάβαση από τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» στο ιδανικό κομμουνιστικό σύστημα των ελεύθερα συνεταιρισμένων παραγωγών” (Berindei – Colas 1984, σ. 44).
Στην πραγματικότητα, το νέο σύστημα επέφερε δραστικές μειώσεις μισθών μέχρι και 50%. Η παραγωγικότητα διπλασιάστηκε, όχι όμως με αύξηση της παραγωγής αλλά με ξεζούμισμα των εργαζομένων.
Φυσικά δεν ήταν όλοι δυσαρεστημένοι απ’ αυτή την τροπή: «Ενας δυτικός τραπεζίτης σκέφτεται πως η κυβερνητική στρατηγική μπορεί να αποδώσει», πληροφορούσαν διακριτικά το κοινό τους οι «Financial Times» (19.5.1987), «αν και με σημαντικό ανθρώπινο και κοινωνικό κόστος».
Αυτές οι περικοπές δεν έπλητταν εξίσου τους πάντες αλλά εμπεριείχαν μιαν ανομολόγητη ταξική διαφοροποίηση.
Ορισμένες επαγγελματικές κατηγορίες εξαιρέθηκαν από το νέο μισθολόγιο(επισιτισμός, υπηρεσίες ασφαλείας κ.λπ.), ενώ η αρχική επιβολή δελτίου στα τρόφιμα δεν αφορούσε την πρωτεύουσα – βιτρίνα, αλλά και αχίλλειο πτέρνα του καθεστώτος.
Το αποκορύφωμα της λιτότητας ήρθε με την επιβολή νέων περιορισμών στην κατανάλωση.
Στις 11.11.1987 νέο διάταγμα απαγόρευσε, τέλος, τον ηλεκτροφωτισμό των δημόσιων ή κοινόχρηστων χώρων και τη λειτουργία ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, θεσπίζοντας ταυτόχρονα εξαιρετικά χαμηλά όρια οικιακής κατανάλωσης ρεύματος (15-22 κιλοβατώρες τον μήνα για τις αστικές γκαρσονιέρες, 20-30 για τα δυάρια κ.ο.κ., με ακόμη μικρότερα πλαφόν για τα αγροτικά ακίνητα).
Οι παραβάτες θα πλήρωναν την πρώτη φορά πενταπλάσιο λογαριασμό και τη δεύτερη δεκαπλάσιο, ενώ την τρίτη θα στερούνταν οριστικά την παροχή ηλεκτρικού («Το Ποντίκι», 27.11.1987, σ. 24).
Τελικό προϊόν αυτών των αντιλαϊκών μέτρων υπήρξε, όντως, η ολοσχερής αποπληρωμή του δημόσιου χρέους της Ρουμανίας μέσα στις προαποφασισμένες προθεσμίες.
Η είδηση ανακοινώθηκε με κάθε επισημότητα στις 14 Απριλίου 1989 από τον ίδιο τον Τσαουσέσκου προς την ολομέλεια της Κ.Ε.
Τον Σεπτέμβριο του 1990 η σοσιαλφιλελεύθερη κυβέρνηση του FSN που βγήκε από τις πρώτες πολυκομματικές κάλπες προσέφυγε με τη σειρά της στο Ταμείο, ζητώντας πιστωτική γραμμή για να εφαρμόσει τις δικές της μεταρρυθμίσεις στην κατεύθυνση μιας οικονομίας της αγοράς.
Τον Μάρτιο του 1991 υπογράφηκε το πρώτο μνημόνιο και ακολούθησαν μέχρι σήμερα άλλα εννιά, δίχως να φανεί το παραμικρό φως στον ορίζοντα…
Σχόλια