Προστατευτισμός, εθνικισμός και στο βάθος…
πόλεμος.
Του Μωυσή Λίτση
Oδοστρωτήρας
ο νέος Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, έδειξε με το καλημέρα στο Λευκό
Οίκο, τις προθέσεις του όσον αφορά τη νέα διακυβέρνηση της Αμερικής.
Ο λόγος του μετά
την ορκωμοσία, συμπύκνωνε όλα τα χαρακτηριστικά της νέας αμερικανικής
προεδρίας, η οποία συνοψίζεται στο «Πάνω από όλα η Αμερική»!
Ο λόγος του Τραμπ
δεν ήταν παρά ένα μείγμα οικονομικού προστατευτισμού με κεϊνσιανά
χαρακτηριστικά και εθνικισμού, με επίκληση στο «ίδιο αίμα» που «έχουμε όλοι
Μαύροι, Σκούροι και Λευκοί». «Όλοι χαιρετούμε την ίδια μεγάλη Αμερικανική Σημαία».
Ας δούμε το «όραμα» Τραμπ μέσα από τα λόγια του ίδιου του
Αμερικανού προέδρου στην τελετή ορκωμοσίας:
«Όραμά μας είναι πρώτα η Αμερική. Για πολλές
δεκαετίες, πλουτίσαμε την ξένη βιομηχανία σε βάρος της αμερικανικής.
Επιδοτούσαμε στρατούς άλλων χωρών επιτρέποντας την πολύ λυπηρή εξασθένηση του
στρατού μας, υπερασπιζόμασταν τα σύνορα άλλων χωρών την ώρα που αρνούμασταν να
υπερασπιστούμε τα δικά μας και ξοδεύαμε τρισεκατομμύρια δολάρια στο εξωτερικό,
ενώ οι αμερικανικές υποδομές ερήμωναν και έπεφταν σε παρακμή.Ένας προς ένα τα εργοστάσιά μας έκλειναν και εγκατέλειπαν τη χώρα μας, χωρίς ούτε μια σκέψη για τα εκατομμύρια επί των εκατομμυρίων Αμερικανών που έμεναν πίσω.
Ο πλούτος της μεσαίας τάξης μας αρπαζόταν από τα σπίτια τους και ύστερα αναδιανέμονταν σε ολόκληρο τον κόσμο.
Από δω κι εμπρός, ένα νέο όραμα θα κυβερνάει τη χώρα μας. Από δω κι εμπρός, η Αμερική θα είναι πρώτα απ’ όλα».
Πρώτα η Αμερική...
«Πρώτα η Αμερική»
άλλωστε ήταν το βασικό σύνθημα της προεκλογικής του καμπάνιας, ένα σύνθημα, που
όπως είχαμε επισημάνει και από τις στήλες αυτού εδώ του blog, παρέπεμπαν ευθέως στον Αμερικανό
φιλοναζιστή και αντισημίτη Καρλ Λίνμπεργκ, τον πιλότο ήρωα της δεκαετίας του ’30,
ο οποίος είχε ιδρύσει το κίνημα «Πρώτα η Αμερική».
Η Αμερική του ’30 έχει μείνει στην
ιστορία περισσότερο για τις επιτυχίες του «νιού ντιλ» και λιγότερο για τον
κίνδυνο ανάλογης με την Ευρώπη φασιστικής εκτροπής, κάτι που μας θύμισε σε ένα
από τα πιο αξιόλογα λογοτεχνικά του βιβλία, ο συγγραφέας Φίλιπ Ροθ(Η Συνομωσία
Εναντίον της Αμερικής).
Κάνοντας πιο λιανά το πώς εννοεί το
«Πρώτα η Αμερική», ο Τραμπ είπε:
«Θα φέρουμε πίσω
τις δουλειές μας. Θα φέρουμε πίσω τα σύνορά μας. Θα φέρουμε πίσω τον πλούτο μας.
Και θα φέρουμε πίσω τα όνειρά μας.
Θα κτίσουμε νέους δρόμους και λεωφόρους και γέφυρες και αεροδρόμια και τούνελ και σιδηροδρομικές γραμμές σε όλη την όμορφη χώρα μας.
Θα πάρουμε πίσω τον πλούτο του λαού και την εργασία του ξανακτίζοντας τη χώρα μας με αμερικανικά χέρια και Αμερικανούς εργάτες.
Θα ακολουθήσουμε δύο απλούς κανόνες: Αγοράζουμε αμερικανικά και προσλαμβάνουμε Αμερικανούς».
Θα κτίσουμε νέους δρόμους και λεωφόρους και γέφυρες και αεροδρόμια και τούνελ και σιδηροδρομικές γραμμές σε όλη την όμορφη χώρα μας.
Θα πάρουμε πίσω τον πλούτο του λαού και την εργασία του ξανακτίζοντας τη χώρα μας με αμερικανικά χέρια και Αμερικανούς εργάτες.
Θα ακολουθήσουμε δύο απλούς κανόνες: Αγοράζουμε αμερικανικά και προσλαμβάνουμε Αμερικανούς».
Βεβαίως το κεϊνσιανό
«νιού ντιλ» δεν περιελάμβανε απλά επενδύσεις σε έργα υποδομής. Περιελάμβανε
δημόσιες επενδύσεις , εργασιακά δικαιώματα-υπό την πίεση του ριζοσπαστικού
εργατικού κινήματος -αλλά και περιορισμό της απόλυτης κυριαρχίας του
βιομηχανικού και τραπεζικού κεφαλαίου, το οποίο δρούσε μέχρι τότε χωρίς
περιορισμούς. Το απόλυτο άλλωστε «λεσέ φερ λεσέ πασέ», θεωρούνταν ακόμη και από
φιλελεύθερους οικονομολόγους, όπως ο Τζον Γκαλμπρέϊθ, η γενεσιουργός αιτία του
κραχ του ’29 και της Μεγάλης Ύφεσης, που ακολούθησε.
Τώρα πως ο Τραμπ
θα εξασφαλίσει πόρους σε ένα υπερχρεωμένο αμερικανικό δημόσιο, υποσχόμενος
μάλιστα γενναία μείωση της φορολογίας στις επιχειρήσεις από 35% σε 15%-20%,
είναι άλλου παππά ευαγγέλιο…
Τραμπ δώστα όλα...
Με το που πάτησε
το πόδι στο Λευκό Οίκο, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος προσκάλεσε τους εκπροσώπους
των δώδεκα κυριότερων αμερικανικών βιομηχανιών, που έχουν μεταφέρει σημαντική
παραγωγική δραστηριότητα στο εξωτερικό.
Τους κάλεσε να
επενδύσουν εντός αμερικανικού εδάφους, υποσχόμενος μείωση της φορολογίας,
απορρύθμιση έως και 75% και έγκριση εξπρές των σχεδιαζόμενων επενδύσεων,
απειλώντας από τη άλλη με την επιβολή υπέρογκων δασμών, όσες βιομηχανίες θα
συνεχίσουν να παράγουν στο εξωτερικό(βλέπε Μεξικό) και να πωλούν τα προϊόντα
τους στις ΗΠΑ.
Ο προστατευτισμός
του Τραμπ έχει διπλό στόχο. Πρώτον να πείσει τους απογοητευμένους Αμερικανούς,
κυρίως στις πολιτείες όπου κάποτε ανθούσε η αμερικανική βιομηχανία, ότι μπορεί
να φέρει δουλειές πίσω στην Αμερική και δεύτερον να στείλει μήνυμα προς τους
δύο κυριότερους ανταγωνιστές των ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Κίνα.
Ήδη πριν αναλάβει
επίσημα την προεδρία ο Τραμπ είχε απειλήσει, μέσω της επίμαχης συνέντευξη στους
Times και τη Bild, ότι θα επιβάλλει δασμούς έως και 35%
στις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, που φτιάχνουν αυτοκίνητα στο Μεξικό και
τα πωλούν στις ΗΠΑ.
Επίθεση στην Κίνα
Για την Κίνα, ο
Τραμπ έχει εδώ και καιρό ανεβάσει τους τόνους, με αφορμή την εντεινόμενη
κινεζική στρατιωτική παρουσία στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Ο νέος Αμερικανός
πρόεδρος έχει επίσης δηλώσει ότι θα χρησιμοποιήσει την Ταϊβάν ως μέσο πίεσης
προς το Πεκίνο, προκειμένου να πετύχει οικονομικά ανταλλάγματα.
Η Κίνα μέσω
πρωτοσέλιδων αγγλόφωνων εφημερίδων που εκδίδει το ΚΚ, δηλώνει ότι μόνο «με
πόλεμο» θα μπορέσει η Αμερική να επιβάλει τις θελήσεις της στη Θάλασσα της
Νότιας Κίνας, γεγονός που προϊδεάζει για ατμόσφαιρα σύγκρουσης, όχι μόνο σε
εμπορικό-οικονομικό επίπεδο.
Η «αγάπη» άλλωστε
του Τραμπ προς το Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, δεν έχει να κάνει απλά με
«ιδεολογική σύγκλιση», αλλά με την προσπάθεια αποδυνάμωσης του εν εξελίξει
ρωσικού-κινεζικού άξονα.
Φυσικά στο
εσωτερικό των ΗΠΑ, η απροκάλυπτα ταξική σύνθεση του νέου υπουργικού συμβουλίου,
με τη τοποθέτηση ζάμπλουτων επιχειρηματιών από επιχειρήσεις όπως η Exxon Mobil ή η Goldman Sachs σε υπουργικά πόστα, αλλά και
«γερακιών», βετεράνων του πολέμου στο Ιράκ καθώς και η τοποθέτηση σε ρόλο
αρχισυμβούλου «λευκών εθνικιστών», θα οξύνει τις κοινωνικές αντιπαραθέσεις, θα
οδηγήσει σε έξαρση του ρατσισμού, όπως άλλωστε δείχνουν οι αυξανόμενες επιθέσεις
ρατσιστικού, αντισημιτικού και αντισλαμικού μίσους και θα εντείνει την
προσπάθεια περιορισμού των δικαιωμάτων των γυναικών, των ομοφυλόφιλων και των
μειονοτήτων.
Όλοι στο πόδι
Οι ογκώδεις
διαδηλώσεις το διήμερο ορκωμοσίας του νέου προέδρου, κάτι το οποίο γίνεται για
πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, σηματοδοτεί την κοινωνική πόλωση που φέρνει η
άνοδος στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ.(*)
Αναφερθήκαμε ήδη
στο πολεμοχαρές κλίμα που έχουν δημιουργήσει οι δηλώσεις Τραμπ απέναντι στην
Κίνα. Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η πρωτοβουλία Ρεπουμπλικάνων βουλευτών να
ζητήσουν με πρόταση νόμου, να αποσυρθούν οι ΗΠΑ ακόμη και από τον ΟΗΕ, τον
οποίο προεκλογικά ο Τραμπ κατήγγειλε ως «λέσχη αργόσχολων».
Αν και φαντάζει μακρινό
το ενδεχόμενο αυτό, η πρόταση των Ρεπουμπλικάνων βουλευτών δεν μπορεί παρά να επαναφέρει
στη μνήμη το γεγονός ότι λίγους μήνες αφότου ανέλαβε ο Χίτλερ την εξουσία, μια
από τις πρώτες του αποφάσεις ήταν να αποσυρθεί η Γερμανία, από την τότε
Κοινωνία των Εθνών.
Για «Φθινόπωρο της
διεθνούς αταξίας», μιλούσαμε πριν από μερικούς μήνες από αυτό εδώ το blog, με αφορμή τις αμερικανικές εκλογές που
έδειχναν ότι θα βγάλουν Τραμπ και το Brexit
«Αν τη δεκαετία
του ’90 και 2000 μιλούσαμε για την προσπάθεια επιβολής “νέας τάξης πραγμάτων”
είτε μέσω της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης είτε μέσω των αμερικανικών
κανονιοφόρων, σήμερα είναι ορατή περισσότερο από ποτέ η αποσύνθεση του παλαιού
κόσμου…», γράφαμε τότε.
Αποσύνθεση η οποία
παίρνει σάρκα και οστά, τόσο με την εκλογή Τραμπ, όσο και με τη σκιαγράφηση από
την Βρετανίδα πρωθυπουργό Τερέζα Μέι, της μετά Brexit Βρετανίας.
Η επιδίωξη της Μέι
για μία ακόμη πιο προνομιακή σχέση με τις ΗΠΑ, θα εντείνει τις διαλυτικές
τάσεις στην ΕΕ, αλλά και στο ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η πρόσφατη απόφαση
του Ανώτατου Δικαστηρίου ότι για να κινηθεί η διαδικασία της εξόδου της
Βρετανίας από την ΕΕ, απαιτείται η έγκριση του κοινοβουλίου εξαιρεί τα τοπικά
κοινοβούλια της Σκωτίας, της Ουαλίας και της Βόρειας Ιρλανδίας.
Εξέλιξη που
ενδυναμώνει τους υποστηρικτές της απόσχισης της Σκωτίας από το Ηνωμένο
Βασίλειο. Το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας έχει ταχθεί υπέρ της ανεξαρτησίας, αλλά
και υπέρ της ένταξης στην ΕΕ ως ξεχωριστό κράτος.
Ταξίδι στο άγνωστο...
Κοινός τόπος
πολλών επιφανών αρθρογράφων των ναυαρχίδων του διεθνούς τύπου είναι ότι
«Οδηγούμαστε προς τον μεγάλο άγνωστο» και την έξαρση των περιφερειακών
ανταγωνισμών.
Σε άρθρο του με τίτλο, «To μακρύ και επίπονο ταξίδι προς τη διεθνή
αταξία», ο προβεβλημένος αρθρογράφος των Financial Times, Μάρτιν Γουλφ έγραφε: « Δεν είναι
αλήθεια ότι η ανθρωπότητα δεν μπορεί να διδαχτεί από την ιστορία. Μπορεί, και
στην περίπτωση των μαθημάτων από τη σκοτεινή περίοδο μεταξύ 1914 και 1945, η
δύση το έπραξε. Αλλά μοιάζει να έχει ξεχάσει τα μαθήματα αυτά. Ζούμε ξανά, σε
μία εποχή έντονου εθνικισμού και ξενοφοβίας. Οι ελπίδες για έναν νέο κόσμο
προόδου, αρμονίας και δημοκρατίας, που θα γεννιόταν με το άνοιγμα της αγοράς τη
δεκαετία του ’80 και την κατάρρευση του σοβιετικού κομμουνισμού μεταξύ 1989 και
1991, έγιναν στάχτες».
Οι ανταγωνισμοί οι οποίοι κρύβονταν μέχρι
πρότινος κάτω από το τραπέζι και παρουσιάζονταν ως «διπλωματικές συγκρούσεις»,
παίρνουν πλέον ανοικτή μορφή, μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων εντός και εκτός ΕΕ.
Ο Αμερικανός
σύμβουλος για θέματα ασφαλείας επί κυβερνήσεων Κάρτερ, Ζπίγκνιου Μπρεζίνσκι,
έγραφε προ μηνών σε σχετικό του άρθρο στο περιοδικό American Interests για
«μια παγκόσμια αναδιάταξη», καθώς η εποχή της αμερικανικής κυριαρχίας
τελειώνει.
Ο Ισραηλινός
αρθογράφος της εφημερίδας Χαάρετς Σέμι Σαλέβ, μας υπενθύμισε επίσης, ότι ο
Τσόρτσιλ στην περιβόητη ομιλία του περί «σιδηρούν παραπετάσματος» είχε μιλήσει
και για τη δημιουργία «αγγλόφωνης ζώνης επιρροής», «όραμα» το οποίο ενδεχομένως
επιδιώκει να αναζωπυρώσει το δίδυμο Τραμπ-Μέι.
Η αρθρογράφος της Guardian και
πρώην αρχισυντάκτης στη Le
Monde Natalie Nougayrede, έγραψε ότι «η Ευρώπη
ενδεχομένως να ξαναγυρίσει στις σφαίρες επιρροής… με τις κυβερνήσεις να
σπεύδουν να εξασφαλίσουν τα εθνικά τους συμφέροντα όποιο και αν είναι το κόστος
για τους γείτονες και το μέλλον της ηπείρου».
Ήδη στη χώρα μας
ακούγονται κραυγές να ακολουθήσουμε τον Τραμπ και την Μέι για να
αντιμετωπίσουμε τη Μέρκελ. Κραυγές που μπορεί προς το παρόν να εκπέμπονται από
πρωτοσέλιδα εφημερίδων που διακρίνονται για εντυπωσιασμό ή από πολιτικούς όπως
ο υπουργός Άμυνας Π. Καμμένος, που ξαναβρήκε τον «αντιμνημονιακό του οίστρο».
Δεν αποκλείεται ωστόσο, όσο η κρίση θα βαθαίνει και θα πολλαπλασιάζονται τα
αδιέξοδα, ανάλογες προτροπές να ακουστούν και από πιο έγκριτες δημοσιογραφικές
και όχι μόνο φωνές.
Πηγές:
*Για περισσότερες πληροφορίες, τοποθετήσεις και αναλύσεις
σχετικά με τις τελευταίες πρωτοφανείς κινητοποιήσεις αλλά και την κατάσταση που
έχει διαμορφώσει η άνοδος στην εξουσία του Ντ. Τραμπ, βλέπε το Facebook της
Πρωτοβουλίας Έλληνες για το μαζικό κίνημα του Μπέρνι Σάντερς : https://www.facebook.com/GreeksForBerniesMassMovement/
Σχόλια